อนาคต 'องค์กรอัยการ' ปฏิรูปตามยุทธศาสตร์ชาติ

Source - ไทยโพสต์ (Th)

Thursday, April 19, 2018 07:41

56798 XTHAI XGEN DAS V%PAPERL P%TPD

"องค์กรอัยการ" เป็นหนึ่งในองค์กรสำคัญในกระบวนการยุติธรรม ซึ่งทำหน้าที่เป็นทนายแผ่นดินในการพิจารณาสั่งฟ้องคดีต่อศาล และในปัจจุบันยังทำหน้าที่ในการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชนด้วย โดยมี "สำนักงานอัยการสูงสุด" เป็นหน่วยงานกลางในการบริหารงานอัยการ ปีนี้สำนักงานอัยการสูงสุดได้จัดงานวันสถาปนาองค์กรอัยการ ครบรอบ 125 ปี ไปเมื่อวันที่ 2-3 เม.ย.ที่ผ่านมา ซึ่งได้มีการกล่าวปาฐกถาพิเศษ "ทิศ ทางองค์กรอัยการ" โดย "เข็มชัย ชุติวงศ์" อัยการสูง สุด ดังที่สื่อมวลชนรายงานไปในวันที่ 2 เม.ย.แล้ว นอกจากนี้ในวันที่ 3 เม.ย. ยังมีการเสวนาเรื่อง "องค์กรอัยการในยุคใหม่" เพื่อเสนอแนะข้อคิดเห็นที่น่าสนใจในการพัฒนาองค์กรอัยการต่อไป

ผู้เข้าร่วมเสวนาเริ่มจาก "พีระศักดิ์ พอจิต" รองประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) คนที่สอง เสนอสิ่งที่ประชาชนต้องการคือ กระบวนการยุติธรรมที่เข้าถึงง่าย สามารถตรวจดูสถานะปัจจุบันว่าคดีไปถึงไหนอย่างไรได้ และที่สำคัญคือต้องการความศรัทธาในองค์กรอัยการ ให้ประชาชนเชื่อมั่นเชื่อถือว่าเรามีความรู้ทางกฎหมายจริง บางทีเราเน้นความรู้ทางกฎหมาย แต่เราไม่ได้เน้นเรื่องวิธีพิจารณาคดี เช่นการฝากขัง บางทีประชาชนไม่รู้ขั้นตอนเป็นอย่างไร ต้องช่วยอธิบายให้เขาทราบ ในเรื่องการแก้ไขกฎหมาย เขามองว่ามีฎหมายเกี่ยวกับการดำเนินคดีที่ควรจะแก้ไข แต่พลังของอัยการยังน้อยมาก ส่วนการฝึกอบรมนั้น ยังมีช่องว่างห่างกันมากกว่า 10 ปี ทำให้ศักยภาพของอัยการต่างกันเยอะ เป็นสิ่งที่อยากให้พัฒนา และประเด็นระบบการบริหารภายในไม่มีความต่อเนื่อง อาจใช้ผู้บริหารที่ชำนาญเฉพาะด้าน เช่นด้านไอที เข้ามาบริหารสำนักงานก็ได้

ขณะที่ "ศ.ดร.สุรศักดิ์ ลิขสิทธิ์วัฒนกุล" อาจารย์คณะนิติศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ บุคคลภายนอกองค์กรอัยการที่ได้รับเชิญมาร่วมเสวนาอีกราย ให้ความเห็นเน้นในเรื่อง Public Trust การสร้างความน่าเชื่อถือให้เกิดขึ้นได้ การมีผู้นำองค์กรตรงไปตรงมาเป็นสิ่งสำคัญมาก เขามีประเด็นนำเสนอคือ 1.อัยการกับการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพ ซึ่งมีสำนักงานอัยการคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน (สคช.) เป็นกลไกที่จะเข้าถึงประชาชนมากที่สุด จะต้องมีบทบาทในการป้องกันอาชญากรรม ดูแลทั้งผู้เสียหายและผู้ต้องหา ปัญหาคือ จะทำอย่างไรที่จะสั่งคดีให้สอดคล้อง ทำอย่างไรให้ได้พยานหลักฐานครอบคลุมเพียงพอที่จะลงโทษ และในส่วนคดีแพ่งเกี่ยวเนื่องคดีอาญา อัยการต้องเพิ่มบทบาทเชิงรุกในการคุ้มครองสิทธิของผู้เสียหายด้วยในชั้นบังคับคดี

"สุรศักดิ์" แนะนำต่อไปว่า 2.การกลั่น กรองคดีอาญา สถิติคดีปี 2559 ที่อัยการฟ้องศาลชั้นต้นทั่วประเทศกว่า 700,000 คดี เป็นคดียาเสพติดกว่า 70% เรือนจำมีผู้ต้องขังกว่า 3 แสนคน เกือบ 20% เป็นการฝากขัง มีคนเยอะมาก ควรกลั่นกรองดูความถูกต้องตามกฎหมายและใช้ดุลพินิจในการสั่งคดี ต้องมีเหตุผลในการสั่งคดีให้มีความน่าเชื่อถือ คดีสำคัญจะไม่ปล่อยให้อัยการคนเดียวสั่งคดี อย่างคดีล่าเสือดำ ที่มีการทำเป็นคณะ จะช่วยให้มีความรอบคอบ และ 3.อยากเห็น อัยการมีบทบาทเป็นผู้ไกล่เกลี่ย ทำอย่างไรให้ปริมาณคดีหันเหไปบ้าง ซึ่งทำยาก ต้องขึ้นอยู่กับสาธารณชนไว้ใจแค่ไหน ทั้งนี้ อัยการยังไม่ค่อยมีบทบาทในการเสนอกฎหมายเกี่ยวกับการดำเนินคดี เราควรจะมีเสียงในการเสนอแก้กฎหมาย พัฒนากฎหมาย และสร้างกลไกที่ตรวจสอบกันเองได้

ในฝั่งเสียงของอัยการอย่าง "สมสุข มีวุฒิสม" รองอัยการสูงสุด นำเสนอบทบาทอนาคตของอัยการ โดยย้ำเป็นไปตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี เพื่อให้การดำเนินงานเกิดความเที่ยงตรงเชื่อถือได้ อัยการมีการตรวจสอบการสั่งคดีว่าสั่งแล้วถูกต้องหรือไม่ ศาลพิพากษาแล้วเป็นอย่างไร มีขั้นตอนดำเนินการโดยตลอด โดยในปี 2561 อัยการเริ่มจัดทำตัวชี้วัดให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล คือดัชนีชี้วัดหลักนิติธรรม จากสำนัก งานสหประชาชาติ (ยูเอ็น) ซึ่งประกอบด้วยการทำงานถูกต้องเที่ยงตรง, การอำนวยความยุติธรรมทางอาญาและการรักษาผลประโยชน์ของรัฐที่ไม่ล่าช้า, ปลอดจากการแทรกแซงที่มิชอบ, การเคารพและคุ้มครองสิทธิของประชาชน, การเข้าถึงความยุติธรรม, ความโปร่งใส, การตรวจสอบ, การพัฒนาองค์กร และการพิจารณาดำเนินการของอัยการสูงสุด เป็นต้น

รองอัยการสูงสุดได้ยกตัวอย่างการดำเนินการตามดัชนีดังกล่าว เช่น ตามระเบียบอัยการต้องรับหนังสือขอความเป็นธรรมทุกขั้นตอน เราก็จะพยายามแยกแยะว่าใช่หนังสือขอความเป็นธรรมหรือไม่ ซึ่งมีกรอบการพิจารณาร้องขอความเป็นธรรม สำหรับบทบาทหน้าที่ของ สคช. ได้ย้ำเสมอว่าต้องถอดหมวกของพนักงานอัยการมาเป็นที่ปรึกษากฎหมายแก่ประชาชน ให้พนักงานอัยการ สคช. มีจิตอาสามากขึ้น ที่ผ่านมาสคช.มีบทบาทมากในการไกล่เกลี่ย โดยเฉพาะเรื่องหนี้นอกระบบ สำหรับการตรวจสอบเรื่องร้องเรียนจะมีกรอบระยะเวลาพิจารณา 75 วัน ต้องตอบกลับผู้ร้องถึงความคืบหน้าภายใน 15 วัน และจะสร้างบุคลากรเชี่ยวชาญพิเศษแต่ละหน่วยงาน ด้านธุรการให้ครบถ้วน โดยจะเริ่มทำตัวชี้วัดปี 2562 ในเดือน ก.ค.ปีนี้

ส่วน "เชิดศักดิ์ หิรัญสิริสมบัติ" อธิบดีอัยการ สถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายอัยการ มองประเด็นความท้าทายขององค์กรอัยการที่วาระของผู้นำองค์กร อยู่ในตำแหน่งเพียง 1-2 ปี ยังไม่ทันได้ดำเนินการอะไรก็พ้นวาระเสียก่อน ทำให้ไม่มีนโยบายที่ต่อเนื่องกัน รวมถึงปัญหาเรื่องความเชี่ยวชาญของพนักงานอัยการ ที่มีการโยกย้าย ทำให้ไม่สามารถสร้างความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านได้ การพัฒนาบุคลากรจำเป็นต้องปรับปรุงหลักสูตร การสร้างระบบงานที่เหมาะสมกับบุคลากรอาวุโส สำหรับความน่าเชื่อถือนั้น คนที่จะบอกว่าเราดีขึ้นหรือไม่อยู่ที่คนภายนอก จึงทำองค์กรนี้ให้เป็นคุณภาพสากลเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เช่นการพัฒนาองค์กรให้เข้าตัวชี้วัดระดับโลกได้ ส่วนการแก้ปัญหาผู้บริหารเปลี่ยนตลอดเวลานั้น เราจะทำเวทีผู้บริหาร มาร่วมกันวิเคราะห์ เพื่อให้เกิดการผลักดันนโยบายอย่างต่อเนื่อง และพัฒนาผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านไอที.--จบ--

ที่มา: หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์